“Kitaplarla karşılaşma anlarımız insanlarla
olana benziyor aslında. İlk izlenimde pek hoşlanmayıp ön yargılı
davranabiliyoruz bazen. Tanışıklık biraz ilerleyince ağız burun
kıvırmalarımızın yanılgıya dönüştüğünü fark ediyoruz. İnsana da kitaba da bir
şans…” diyor Tudem’den yayımlanan son kitabı Aklımda Tuhaf Sorular’ın daha ilk
denemesinin son paragrafında sevgili Mavisel Yener. Bir Türkçe-edebiyat
öğretmeni olarak kitaplara şans vermekle ilgili düşündüklerimi o kadar güzel
dile getiriyor ki hayran olmamak mümkün değil.
Deneme, edebiyatta kimliğini tam olarak
bulamamış bir türdür bana göre, nereye çeksen oraya gider; bazen söyleşiye,
bazen anıya, bazen öyküye, çokça şiire selam çakar… Ama sanılanın aksine de
zordur bu alanda kalem oynatmak. Derslerde bu konuyu işlerken kanıtlama
ihtiyacı duymadan her konuda duygu ve düşüncelerimizi rahatça anlatabildiğimiz
tür diye söz ederiz de aslında kolay mıdır insanın duygu ve düşüncelerini okuru
sıkmadan anlatabilmesi? Kanıtlamak gerekmez deriz ama kültürel bir birikimimiz
yoksa nitelikli olur mu yazdıklarımız?
İşte Yener, yetişkinlerin bile okumakta
zorlandıkları bir türde küçük okurlar için “büyük” denemeler yazmış ve ne güzel
ki biz okurlarla paylaşmış. Biz okurlar diyorum çünkü okurken yüzümden
gülümsemem, belleğimden düşüncelerim eksik olmadı, çocukları düşünemiyorum
bile! Denemenin bir şey öğretme kaygısı bildiğiniz üzere yoktur ama iyi
denemelerde olduğu gibi Yener’in denemelerinde de ilginç bilgilerle
karşılaşıyoruz. Örneğin Lodosçu Amca Sokağı adlı denemede Estonya’daki Çorba
Kasabası’nın adının öyküsünü öğreniveriyoruz.
İnsanlarla sümüklü böceklerin ortak yanını,
sanal dünyadaki bilgilerin güvenirliğini, yaşadığımız yüzyılın bir kokusu olup
olmadığını, kalemlerle insanları birbirinden ayıran en önemli özelliği, Karagöz-Hacivat’ı,
esprilerin son kullanım tarihini ve bir bu kadar daha tuhaf konular hakkında
sorgulamaları samimi ve eğlenceli bir üslupla aktarıyor “diş işleri, düş işleri
benim bu işleri niçin seçtiğim belli” diyen sevgili diş hekimi yazar Yener.
Yapıtın çocuk ve gençlik yazınımızda çok örneğinin olmadığını da burada
belirtmek gerekir diye düşünüyorum çünkü genellikle deneme yetişkinlerin
yetişkinleri düşünerek kaleme aldığı bir tür olarak karşımıza çıkmakta.
Kitap 3, 4, 5 ve 6.sınıflara öneriliyor
yayınevinin sitesinde ancak içindeki çocukla bağını hiç koparamayan tüm
yetişkinlerin de hem keyif alarak hem de sorgulayarak okuyabilecekleri bir deneme
seçkisi Aklımda Tuhaf Sorular. Gelin yazımızı kitaptaki “tuhaf” sorulardan
biriyle bitirelim. “Kalemle insanı birbirinden ayıran en önemli özellik nedir?
Birinin yazdıkça tükenmesi, diğerinin yazdıkça çoğalması.” Üreterek
çoğaldığınız günlerin artması dileğiyle!
Aklımda Tuhaf Sorular, Mavisel Yener, Tudem,
İzmir, 2022.